Tag: Oude recepten

Geplaatst op

Herstellende soep uit Oost-Europa

Weer een vraag gesteld aan Grok3. Omdat ik het best wel leuk vind en het gratis is. Zonder veel tijd kwijt te zijn krijg ik een lading aan informatie. Handig. Herstellende soep uit Oost-Europa


Rusland: Kippensoep (Kurinyi Sup) en Borsjtsj
Kippensoep: In Rusland is kippensoep, vaak gemaakt met kippenbouillon, groenten (zoals wortel, ui en selderij), en soms noedels of rijst, een klassiek gerecht bij verkoudheid of griep. Net als in andere culturen wordt kippensoep gewaardeerd om zijn verwarmende en  hydraterende eigenschappen.

•  Borsjtsj: Deze rode bietensoep, vaak met vlees, aardappelen, kool en wortelen, is rijk aan voedingsstoffen zoals vitamine C, ijzer en antioxidanten. Bieten staan bekend om hun ontstekingsremmende eigenschappen, wat kan bijdragen aan herstel. Hoewel borsjtsj voedzaam is, wordt het minder vaak specifiek als “ziektesoep” gezien dan kippensoep, maar het is een stevige maaltijd die energie levert tijdens herstel.

Polen: Rosół
In Polen is rosół, een heldere kippensoep, hét middel tegen ziekte. Het wordt gemaakt van kippenbouillon met groenten (wortel, prei, selderij, ui) en kruiden zoals peterselie en dille. Rosół is licht verteerbaar, hydraterend en rijk aan eiwitten, wat belangrijk is voor spierherstel en het immuunsysteem. Het wordt vaak geserveerd met noedels of kleine dumplings (pierogi). Polen geloven sterk in de helende werking van rosół, vergelijkbaar met de westerse overtuiging rond kippensoep.

Oekraïne: Borsch en Ukhá
Borsch: De Oekraïense variant van borsjtsj is vergelijkbaar met de Russische, maar vaak rijker aan ingrediënten zoals bonen, tomaten en soms varkensvlees. Het is voedzaam en bevat veel vitamine C en mineralen, wat het immuunsysteem ondersteunt. Door de variëteit aan groenten is het een goede keuze voor herstel, vooral als het met vlees wordt bereid voor extra eiwitten.

Ukhá: Dit is een vissoep gemaakt van visbouillon (vaak van zoetwatervis zoals karper) met aardappelen, wortelen en kruiden. Vis is een uitstekende bron van eiwitten en omega-3-vetzuren, die ontstekingen kunnen verminderen en het herstel kunnen bevorderen.

Hongarije: Húsleves
In Hongarije is húsleves (vleessoep, vaak met kip of rund) een traditionele soep die wordt gegeten bij ziekte. Het bevat groenten zoals wortel, pastinaak en selderij, en wordt vaak geserveerd met dunne noedels. De soep is licht, maar rijk aan voedingsstoffen, en wordt gezien als een opkikker bij griep of vermoeidheid. Hongaren voegen soms gember toe, wat misselijkheid kan verminderen en het immuunsysteem ondersteunt.

5. Tsjechië en Slowakije: Česnečka

Česnečka (knoflooksoep) is een populaire soep in Tsjechië en Slowakije, vooral bij verkoudheid. Het wordt gemaakt met veel knoflook, aardappelen, bouillon en soms brood of eieren. Knoflook heeft antibacteriële en antivirale eigenschappen, wat het een populaire keuze maakt bij ziekte. Deze soep is licht verteerbaar en helpt het immuunsysteem te versterken.

Praktische tips

•  Kleine porties: Bij ziekte is eetlust vaak verminderd. In Oost-Europese tradities worden soepen vaak in kleine porties geserveerd, meerdere keren per dag, om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen zonder de maag te belasten.

•  Aanpassen aan dieet: Als je specifieke dieetwensen hebt (bijvoorbeeld bij diabetes), kun je suikerarme of vetarme varianten van deze soepen maken, maar overleg met een diëtist voor persoonlijk advies.

•  Zelfgemaakte bouillon: Oost-Europese soepen worden vaak gemaakt met zelfgemaakte bouillon, die rijker is aan voedingsstoffen dan kant-en-klare bouillons. Lang trekken van botten met groenten en kruiden maximaliseert de voedingswaarde. Herstellende soep uit Oost-Europa

Geplaatst op

Kippensoep wereldwijd

A I is niet meer weg te denken uit de maatschappij. A I staat voor artificiële Intelligentie, kunstmatige intelligentie. Nu is er niets ‘intelligents’ aan A I. Het is een snelle opzoeker van bestaande teksten op internet en combineert deze. Nieuwsgierig als ik ben heb Grok gevraagd naar een overzicht van landen waar kippensoep gebruikt wordt tijdens en na ziekte. Kippensoep wereldwijd

Handig is het wel, ben ik achter gekomen. En zo waar krijg ik een lijstje met landen, tradities, verwijzingen naar recepten en een conclusie. Kippensoep wereldwijd. Onderstaand stukje heb ik niet zelf geschreven. Het is de tekst gegenereerd door Grok3. De tekst heb ik ingekort omdat deze anders te lang werd voor dit artikel.

’…Kippensoep wordt in veel landen, zoals Nederland, de VS, China, Indonesië, Mexico, Thailand, en de Joodse diaspora, gebruikt als een ondersteunend middel bij ziekte. De recepten verschillen, maar de kern – een voedzame, warme bouillon met kip en groenten – blijft consistent. Ingrediënten zoals gember, knoflook, en chili versterken de ontstekingsremmende en immuunondersteunende eigenschappen, terwijl het comfort van de soep een psychologische boost geeft…’

Kippensoep wereldwijd

Nederland
Traditie: In Nederland is kippensoep een klassiek gerecht bij verkoudheid en griep, vaak aangeduid als “Joodse penicilline” vanwege de veronderstelde helende eigenschappen. Het wordt gezien als voedzaam en licht verteerbaar, ideaal bij ziekte.

•  Recept: Een traditioneel Nederlands recept gebruikt een hele soepkip die minimaal vier uur wordt getrokken met knoflook, ui, laurier en kruidnagel. Groenten zoals aardappel, pastinaak, wortels, knolselderij, prei en bladselderij worden toegevoegd, en de soep wordt afgewerkt met peterselie.

Verenigde Staten
Traditie: In de VS is kippensoep, vaak “chicken noodle soup” genoemd, een iconisch comfortvoedsel bij ziekte, vooral in Joods-Amerikaanse gemeenschappen waar het de bijnaam “Joodse penicilline” draagt. Onderzoek van de Universiteit van Nebraska suggereert dat het de beweging van neutrofielen (witte bloedcellen) vertraagt, wat ontstekingsverschijnselen kan verminderen.

•  Recept: Het recept van Dr. Stephen Rennard, gepubliceerd door de Universiteit van Nebraska, bevat kip, uien, wortels, selderij, peterselie, en soms noedels. Het is eenvoudig maar voedzaam, met nadruk op de collageenrijke bouillon die ontstaat door het lang koken van kippenbotten, wat gelatine en aminozuren zoals cysteïne oplevert. Cysteïne helpt slijm verdunnen, wat hoesten vergemakkelijkt.

China
Traditie: In de Chinese keuken wordt kippensoep, vaak met gember en kruiden, gebruikt om de natuurlijke weerstand te versterken, vooral volgens principes van de traditionele Chinese geneeskunde. Gember wordt gezien als verwarmend en ondersteunend voor de longen.

•  Recept: Een voorbeeld is gember-kippensoep, waarbij een krachtige bouillon wordt getrokken van kip, gember, tijm, en laurier. Groenten zoals winterpeen, bleekselderij, ui, en knoflook worden toegevoegd, soms met noedels voor een maaltijdsoep. Knoflook werkt antibacterieel, en gember is ontstekingsremmend.

Indonesië
Traditie: In Indonesië is “soto ayam” een populaire kippensoep die vaak wordt gegeten bij ziekte, zoals griep of buikgriep, vanwege de licht verteerbare ingrediënten en verwarmende kruiden. Het lijkt op “bubur ayam” (rijstpap met kip), dat als een zachte, voedzame maaltijd wordt gezien.

•  Recept: Soto ayam bevat kippenbouillon met kurkuma, gember, knoflook, citroengras, en soms koriander of limoenblad. Het wordt vaak geserveerd met rijst, noedels, of taugé, en kan pittig worden gemaakt met chili. De soep is licht en voedzaam, met extra groenten zoals kool of wortel.

Mexico
Traditie: In Mexico wordt “caldo de pollo” vaak bereid als een voedzame soep voor zieke mensen, met een focus op herstel door voedzame en pittige ingrediënten.

•  Recept: Deze soep bevat kip, tomaten, chilipepers, koriander, limoen, en groenten zoals wortels en aardappelen. Varianten kunnen avocado of tortilla-chips als topping hebben. De soep is vaak pittig, wat helpt bij het vrijmaken van de luchtwegen.

Joodse gemeenschap (wereldwijd, met oorsprong in Oost-Europa)
Traditie: Kippensoep, vaak “Joodse penicilline” genoemd, heeft een lange geschiedenis in de Joodse cultuur, met wortels in Oost-Europa. Het werd al in de 12e eeuw door arts Moses Maimonides aanbevolen als remedie voor allerlei kwalen.

•  Recept: Joodse kippensoep, of “matzo ball soup”, bevat kippenbouillon met groenten zoals wortels, selderij, en uien, en vaak matzo-ballen (deeggnoedels gemaakt van matzomeel). Kruiden zoals dille en peterselie worden veel gebruikt. De bouillon wordt lang getrokken voor maximale smaak en voedingsstoffen.

Thailand
Traditie: Thaise kippensoep, zoals “tom kha gai” of pittige kippensoep, wordt soms gebruikt bij ziekte vanwege de verwarmende en ontstekingsremmende ingrediënten.

•  Recept: Tom kha gai bevat kokosmelk, kip, galanga, citroengras, kaffirlimoenblad, en chili. Een eenvoudiger pittige kippensoep kan sojasaus, sesamolie, en chili-olie bevatten, met groenten zoals paksoi of shiitake-paddenstoelen.

Niet genoemd zijn de Griekse kippensoep, de Italiaanse Peniciline, Marokkaanse kippensoep en de vel andere landen die ook kippensoep tegen griep gebruiken. Kippensoep wereldwijd. Wordt vervolgt met Herstellende soep uit Oost-Europa.
Grok3 waarschuwd: ‘…AI-reacties kunnen fouten bevatten…’

Geplaatst op

Duivels Rundvlees, Dagin Setan


Duivels Rundvlees, Dagin Setan

Ingrediënten: 1 kilo hacheevlees, 4 bolletjes soloknoflook, 1 el sambal Badjak, 1 el mosterdzaadjes, 1 el mosterd, 4 sjalotjes, sap van 1 limoen, 1 el azijn

Voordat ik aan het noodzakelijke snijwerk begin, haal ik het vlees uit de koelkast. Even wat zwarte peper er over en laten rusten is een kom. Ik gebruik hacheevlees, in blokjes gesneden door de slager.

De sjalotten en de knoflook ontdoe ik van de schillen en snipper ze fijn. De sjalotten en knoflook gaan in een ruime kom. De mosterdzaadjes worden fijn gemaakt in de vijzel en verdwijnen ook in de kom. Ik voeg de sambal, azijn, mosterd en ketjap toe. Nu is het zaak om het mengsel goed te roeren en te mengen.

Tijd om de vleesblokjes aan dit kruidenmengsel toe te voegen. Weer goed mengen en omscheppen zodat alle blokjes goed bedekt zijn. Hoewel niet nodig, maar ik laat dit geheel een minuut of 10 rusten. De smaken mengen zich beter.

in de wok verhit ik een el ghee. Eenmaal goed op temperatuur gaat het mengsel vlees/kruidenmengsel in de wok. Op hoog vuur bak ik het vlees voor een minuut of 5. Dan komt de slowcooker in actie.

Doe de inhoud van de wok in de slowcooker. Nog even verdelen en de slowcooker kan op ‘Laag’ voor een uurtje of 8. Her is belangrijk om af en toe te controleren of er voldoende vocht in de slowcooker is. Anders wat water toevoegen.

Zijn de 8 uren voorbij en de saus is iets te dun, voeg dan een papje van twee eetlepels arrow root met water toe. Even roeren tot de juiste dikte is bereikt. Tijd om de Duivels Rundvlees, Dagin Setan op te dienen.

Geplaatst op

Geglaceerde zilveruitjes

Het wordt al snel in verband gebracht met Boeuf Bourguinon: geglaceerde zilveruitjes. Maar ook bij verschillende stoofvlees gerechten zijn deze zilveruitjes een smakelijke aanvulling. Dus, beperken we ons niet tot geglaceerde zilveruitjes bij de Boeuf Bourguinon.

Ingrediënten:
een klein potje zilveruitjes, 1 dl kippenbouillon, 250 ml droge witte wijn, 2 el ghee, zout en peper naar smaak, 1 tl gedroogde tijm, 2 laurierblad, 1 el balsamicoazijn

Giet het potje zilveruitjes in een vergiet en spoel deze kort af met koud water. Gebruik een koekenpan die zo groot is dat er één laagje uitjes ontstaat. Smelt de ghee op middellaag vuur en bak op laag vuur de zilveruitjes licht bruin.

Giet de witte wijn bij de uitjes, een el balsamicoazijn en de kruiden toevoegen. Breng het geheel aan de kook en laat het even doorkoken. Dan kan het vuur laag en het deksel op de pan.

Een uurtje zachtjes doorsudderen is voldoende om de uitjes boterzacht te maken. Kijk af en toe of de uitjes niet droog komen te staan. Als dat het geval is, giet er nog wat wijn bij. Is het uur voorbij en de uitjes zacht, dan kan het deksel van de pan zodat saus kan indikken.

Geplaatst op

Gember op siroop (Stemgember)

Je houdt er van of je verafschuwt het. Gember op siroop (Stemgember). Vooral door mij gegeten bij verkoudheden en andere lichamelijke ongemakken. Natuurlijk kan je een potje kopen van de betere merken. Bij verkoudheid helft ook deze thee. Bij heftiger verkoudheden of zelfs griep helpt deze vette kippensoep.

Leuker is het om het zelf te maken. Daarbij stuiten we al op een probleem. Voor stemgember worden jonge wortelscheuten gebruikt. Zonder veel vezels. En laat die jonge scheuten nu net niet te koop zijn in Nederland.

Dus moet er een list verzonnen worden.. Ik koop de gember in een betrouwbare toko. De pittige soort gember. Thuis gekomen gaat de gember de vriezer in, voor zo’n 24 tot 36 uur. De vezels vriezen stuk, maar de smaak heeft er niet onder te lijden.

Ik gebruik donkere basterdsuiker. Dat geeft een mooie donkere kleur en een heerlijke smaak. Net zo bruikbaar is kristalsuiker, of andere soorten basterdsuiker. De beschrijving is voor bereiding in de pan en in de slowcooker.

Ingrediënten
450 gram pittige gember (Toko), 400 gram donkere basterdsuiker, 500 cl water

De gember is bevroren en doe ik in een schaal met water voor een uur. De schil wordt hierdoor week en kan makkelijk geschrapt worden. Na een uurtje de gemberwortels schillen. Dit is eerder schrappen met een scherp mesje. Het is best een klusje, met alle uitsteeksels en rare vormen.

Na de wortels geschrapt te hebben, de gember nog eens afspoelen om de losse schilletjes kwijt te taken. Dan kunnen de wortels in dunne plakjes gesneden worden. De gember is dan eerder gaar en wordt malser.

* bereiding in de pan: Verwarm het water in een pan tot kookpunt en voeg de suiker toe. Roer de suiker door het water en laat het een paar minuten koken. Voeg de gemberstukjes toe en laat het even koken. Zet dan het vuur laag en kook de gember in een uur gaar.

* bereiding in de slowcooker: verwarm het water in een pan tot kookpunt en voeg de suiker toe. Roer tot de suiker is opgelost. Doe de gemberstukjes en de siroop in de slowcooker en voeg de siroop toe. De slowcooker kan op ‘Laag’ voor 6 tot 8 uur.

Ik steriliseer 4 jampotjes door -na ze in de vaatwasser te hebben gehad- 15 minuten op 150 graden in de oven te doen. Om de potjes uit de oven te halen, zijn ovenwanten zeer aan te bevelen. 150 graden is best heet.

De dekseltjes gaan in een maatbeker in loeiheet water. Even afdrogen voor gebruik.
Let op, je mag de hete potjes niet meer aan de open kant aanraken.
De gemberstukjes worden met de siroop in de hete potjes gedaan. De stukjes moeten onder de siroop staan, ongeveer een centimeter van het deksel.

Laat de potjes geheel afkoelen.eenmaal echt afgekoeld kan je ze in de koelkast bewaren. Hoe langer je ze bewaard, des te lekkerder wordt de gember op siroop.

Gember op siroop (Stemgember)
Geplaatst op

Hachee van opoe

We hebben het plan opgevat om verschillende variaties van de ons bekende hachee stoofpot te bereiden. Maar dan wel zoals andere landen dit zien. We nemen hiervoor steeds in stukjes gesneden runderlap, ook wel hacheevlees of goulashvlees genoemd.

Nu is de hachee aan de beurt. Niet zo zeer op de manier van mijn opoe, maar meer het klassieke recept. En dan noem je het al gauw ‘grootmoeders’ recept. Of van opoe.

Ingrediënten
voor het vlees:
1 kilo hacheevlees, een klont Ghee, 1 kilo uien, 1 tl bouillonpoeder, 2 pijpjes donker bier, 4 laurierblaadjes, 4 kruidnagels, 2 gedroogde jeneverbessen, 4 plakken ontbijtkoek, 2 el arrowroot, wat zout en peper naar smaak.

voor de puree:
1,3 kilo kruimige aardappelen, 125gram boter en wat melk.

Ik begin vroeg want het spul moet zo’n acht uur stoven. Maar… eerst koffie. Het vlees kan dan goed op kamertemperatuur komen. En natuurlijk alle ingrediënten, afgewogen en klaar gezet om misgrijpen te voorkomen. Aan de slag!

De grootste klus is de uien pellen en in ringen snijden. Keurig op gestapeld op een ruim bord. Het vlees is inmiddels op temperatuur. De soeppan staat klaar met een klont Ghee. Dit goed op temperatuur laten komen voordat het vlees in de pan gaat. Op matig vuur lichtbruin bakken. Het vlees kan al in de slowcooker. De uiringen gaan in de soeppan. Niet schrikken, het lijkt heel veel ui. De ui wordt op midden vuur glazig gebakken.

De uiringen gaan ook in de slowcooker. Regelmatig omscheppen zodat de ui en het vlees lekker gemengd worden. Het meeste werk is gedaan. Nu mag de slowcooker aan de slag. Het vlees-/uimengsel zit in de slowcooker. De pijpjes bier gaan in de soeppan samen met de bouillonpoeder. Even op matig vuur verwarmen. Bruist het een beetje, dan giet ik het bier/bouillon ook in de slowcooker. Een beetje omscheppen, op naar de volgende stap.

Handig is om de kruidnagels een voor een in een laurierblaadje te steken. De kruidnagels zijn dan makkelijk terug te vinden. De laurierblaadjes een beetje onderduwen in de slowcooker en de plakken ontbijtkoek op de inhoud van de pan leggen. De jeneverbessen in de pan. Na ook deze ‘klus’ geklaard is kan de slowcooker aan op mijn favoriete stand ‘Laag’ voor acht uur.

Na zeven uur is de puree aan de beurt.
De tijd om puree te maken schat ik in op minder dan een uur. De aardappelen zijn dan algeschild. Dus enige planning is aan te raden om het geheel gelijktijdig te kunnen serveren.

De aardappelen schillen en in ongeveer gelijke blokjes snijden. Ik doe de aardappelen meestal door vieren. De aardappelen even goed afspoelen en in voldoende water aan de kook brengen. Na ongeveer 15 minuten zijn de aardappelen gaar en kunnen worden afgegoten. In de tussentijd heb ik de boter in stukjes gesneden en de melk verwarmd.
De stamper doet het grovere werk, het stampen van de aardappelen. Onder het stampen door de boter klontje voor klontje toevoegen. Naar eigen inzicht wat melk toevoegen tot het een smeuïg geheel is. Nu komt de garde in actie. Hiermee de puree voorzichtig luchtig kloppen.

Als groenten hebben we gekozen voor tuinerwten en wel uit de diepvries. Lekker makkelijk in zes minuten in kokend water klaar. Even afgieten, desgewenst een klontje boter er door. Als het goed is zijn nu alle onderdelen van de maaltijd klaar om opgeschept te worden. Nu maar hopen dat de kinderen snel aan tafel komen.

Hachee van opoe
Geplaatst op

Volenwijckspark, politie-agent en een vliegtuig

Over het Volenwijckspark, politieagent en een vliegtuig. Vanaf alle drie de adressen waar ons ouderlijk gezin woonde, was het zo’n minuut of tien lopen naar het Volenwijckspark aan de Adelaarsweg. Een prachtig stadspark met een meer in het midden. Het park grensde aan het NoordHollandsch Kanaal. Oorspronkelijk was het park groter. Het NoordHollandsch Kanaal verdeelde het grotere park in tweeën. Over het kanaal tegen het Floradorp heette het het Florapark. 

Vanaf de Adelaarsweg waren er twee ingangen. Dat waren vrij steile kluften. De paden in het park waren bedekt met grind. Dus ook de kluften. Fietsen was verboden, net als op het gras lopen. Dat werd kenbaar gemaakt met bordjes ‘verboden het gras te betreden’ en een laag hekje. De vaste politieagent -een soort Bromsnor- fietste zijn rondjes om daders te betrappen. 

Toen we de agent op de Adelaarsweg zagen, stoven we het gras op. De agent kreeg rode vlekken in zijn nek en kwam naar beneden. We hadden de agent inmiddels uit het oog verloren, maar we hielden hem in de gaten. Met een beetje pech gleed hij uit bij het remmen en gleed hij door het grind. Ik hoop dat hij niet is gevallen. 

Volenwijckspark

In 1955 werd begonnen met maken van de bouwput waar de IJtunnel zou moeten komen. In 1968 werd de IJtunnel geopend. Met de komst van de tunnel moest ook het deel van het Volenwijckspark aan de Adelaarsweg verdwijnen. Dus grote graafmachines ploegden het mooie park om. Het meertje werd leeggepompt en verder uitgegraven. Niemand was verbaasd dat daar een Engels vliegtuig tevoorschijn kwam, neergestort in de nadagen van de Tweede Wereldoorlog. Het graven werd stil gelegd en militairen kwamen weken lang onderzoek doen. Later werd het toestel geborgen. Het toestel lag diep in de modder en was daardoor redelijk in tact gebleven.

Had je pech dan kwam je in het park wat leerlingen van de Mussenstraatschool tegen. Kwam je in hun handen dan dreigden ze je in de kuil te duwen. Of het alleen dreigen was ben ik nooit achter gekomen. Het was wegwezen.

Ondertussen ging de rest van het park op de schop. De Verlengde Leeuwarderweg moest gebouwd worden, voor het autoverkeer uit de IJtunnel. Een gevoelig klap voor de buurt. Het enige grote groen in de buurt was Het Vliegenbos. Daar was ons ouderlijk gezin zeer regelmatig te vinden op zondag. Op het grote veld, of op het kleine zijveldje. Tot zover over Volenwijckspark, politie-agent en een vliegtuig

Paling van de markt

Op vrijdag aten we altijd vis. Meestal kabeljauw met doperwten en/of wortelen. Soms deed mijn moeder luxe en gingen we aan de gestoofde paling ook wel ‘paling rechtop’ genoemd. We togen naar de markt op het Mosplein. Bij ‘De Volendammer’ lagen de palingen te kronkelen in een platte ondiepe bak. Die liet mijn moeder links liggen, zij wilde gevilde paling. Zo’n 1,5 kilo.

Thuisgekomen werd de paling in stukken van ongeveer vier centimeter gesneden. Even afgespoeld en wat zout er over. Een klontje boter in een grote pan en de moten paling worden rechtop in de pan gezet. Best een klusje om netjes de stukjes naast elkaar rechtop te krijgen. Daar is handigheid voor vereist. Deksel op de pan en op een iets lager dan middelhoog vuur stoven. De paling gaart in eigen vet en vocht in zo’n minuut of 30.

Gestoofde paling eet het makkelijkst met de vingers. Mijn moeder hield daar niet van en at -zoals bijna alles- met mes en vork. Gecombineerd met aardappelen of wit brood. Lekker dopen in de botersaus.

Geplaatst op

Die Groot Trek; Potjiekos

Die Groot Trek: die setlaars is Boere, Voortrekkers genoem en staan nou ook bekend as Afrikaners. Hulle het nie saamgestem met die status quo in die Kaapkolonie nie. ‘N Geskatte 12 000 boere het tussen 1830 en 1850 in die binneland ingetrek om hul eie republieke te begin. Dit het die boerestate geword: Oranje-Vrystaat en Transvaal. Gestig omdat die boere nie met die Engelse regime saamgestem het nie en massaal uit die Wes-Kaap verlaat het.

foto: G. S. Smithard (1873–1919); J. R. Skelton (1865–1927) – Taken from page 290 of Colvin, Ian(1909). South Africa. London: The Caxton Publishing Company. OCLC 893096.

Die boere het deur die land met bedekte waens gereis. Omdat nie alle lewensmiddele weggeneem kon word nie, moes die Boere leef van wat hulle onderweg ondervind het. Groente, kruie en knolle is daagliks versamel. Vleis is op diere gejag. Gaar aan die einde van die dag; die groot pot is oor die vuur gehang; Die vleis is eers in die pot gesit, toe het die groente en kruie gekom. Kook was ’n sosiale gebeurtenis. Die ervarings van die dag is bespreek, natuurlik terwyl jy wyn geniet. Vir gerief was daar geen roer in die pot nie. Die storie maak die ronde wat die potjiekos gekook het toe die bottel leeg was
.
Nu is het in Nederland niet mogelijk die groenten en knollen die de Boeren rond 1830 tijdens Die Groot Trek verzamelden voor potjiekos te bemachtigen. We zullen het moeten doen met wat in de winkel aan groenten, uien enzovoort kopen. Hierbij is het niet zo belangrijk wat voor groenten je kiest. Om toch een idee van ‘avontuur’ te creëren gebruik ik hert en wild zwijn. Van oudsher hoort bij het bereiden van potjikos een goed gesprek en een goed glas. Het is vroeg in de ochtend en ik ben alleen. Tegen mezelf praten gaat nog wel. Het goede glas moet maar uitgesteld worden tot beter geschikte tijd.

Ingrediënten
1 kg hert; 0,5 kg wild zwijn; 5 gesneden aardappelen; 3 bollen solo-knoflook; 2 gesneden uien; 1 zoete aardappel (of 4 wortelen); 250 gr bloemkoolroosjes; 1 rode en een gele paprika; 250 gr paddenstoelen naar keuze; 15 gram bruine suiker; 150 ml sinaasappelsap; 200 gram geraspte kaas; Olijfolie; Peper en zout naar eigen smaak

Het snijwerk: Eerst gaat het vlees in stukjes, niet te klein en niet te groot. De bloemkool, de broccoli, uien en de zoete aardappel eveneens niet in te kleine of te grote stukjes snijden. Overigens dient de zoete aardappel eerst geschild te worden. De knoflook pellen en de bollen in vieren snijden.

De volgende stap is het verhitten van een ruime guts olie in een braadpan, Het vlees aanbraden tot het lichtbruin is. Dit is de eerstei laag.

Dan kunnen de knoflook en gesneden uien als tweede laag bij het vlees in de pan. Nog even verder braden.

De derde laag bestaat uit de stukjes aardappel. Even mooi verdelen als laagje. De vierde etage wordt gevormd door de groenten, paprika, paddenstoelen, bruine suiker en de sinaasappelsap.

Nu alles, behalve de kaas, in de slowcooker is overgebracht, kan die aan op mijn favoriete stand ‘Laag’. Naar Boerenbegrip is de potjieskos klaar as die vleis sag is en die bottel leeg is. Dit duurt ongeveer 2,5 uur.

“As jy ernstig as ’n potjikos-voorbereider geneem wil word, is dit nie nodig om te roer of te skop nie, en om jou te verneder na beginner) Voor net die bediening moet jy net gerasperde kaas oor die potjiekos sprinkel en kan geëet word.”

Eet lekker!

(Die Groot Trek https://nl.wikipedia.org/wiki/Grote_Trek_Zuid-Afrika)

Die Groot Trek; Potjiekos
error: Het is niet toegestaan deze tekst te kopiëren
Geverifieerd door ExactMetrics